۰۴ دی ۹۳ ، ۲۰:۳۵
اشتباهات عمومی در زمینه SPC
این امر معمولاً بخاطر شناخت نادرست از SPC می‌باشد و اگر این تکنیک به درستی شناخته و درک شود به این نتیجه خواهیم رسید که این ابزار ممکن است در ابتدای امر هزینه‌بر باشد (همانند هر سرمایه‌گذاری که در ابتدای کار نیازمند هزینه اولیه است) اما در ادامه از بروز هزینه‌های سرسام آور دیگر جلوگیری نموده و این ابزار قدرتمند کمکی می‌باشد هم به کارکنان تولیدی و هم به مدیران در راستای شناخت کامل فرآیند، توسعه و بهبود آن، و در نهایت حفظ بقای سازمان. اما برای بکارگیری SPC و استفاده از فواید آن توجهات زیادی نیاز است تا این کار بدون اشتباه انجام شود. در اینجا به برخی از اشتباهات معمول و رایج در زمینه SPC اشاره می‌شود
1- حدود کنترلی زیاده از حد تعدیل می‌شود. هنگامیکه فرآیند تحت کنترل آماری بوده و پایدار می‌باشد، ضرورت کمی وجود دارد تا حدود کنترلی تعدیل شود. حدود تنها در دو صورت تعدیل می‌شود:
a) بهبود فرآیند قابل تأیید و تصدیق باشد.
b) ورودیها تغییر کرده و این تغییر در توانایی و قابلیت فرآیند تأثیر بگذارد (این موضوع با محاسبه CPK مشخص می‌شود.)
2- حدود کنترلی به درستی تعیین نمی‌شود. گاهی اوقات حدود کنترل که در واقع مرزهای بحرانی و تصمیم‌گیری در نمودارهای SPC می‌باشند، به درستی تعیین نمی‌شود. این اشتباه می‌تواند چند دلیل داشته باشد:
a) تنظیم حدود کنترل بصورت اختیاری با مقادیر از پیش تعیین شده. مثلاً در یک واحد تولیدی یک حداکثر مشخصی را برای طول (یا مشخصه دیگر) قطعه‌ای در نظر دارند لذا ممکن است آن حداکثر را بعنوان حد بالای نمودار SPC طول آن قطعه در نظر بگیرد (بدون محاسبه).
b) قصور در استفاده از داده‌های کافی جهت تعیین حدود.
c) تنظیم حدود جهت دستیابی به مقدار هدف دلخواه و یا احتمالاً متناسب با اهداف تعیین شده سازمان.
3- نمودار دامنه استفاده نمی‌شود. اکثر افراد بر این باور غلط‌اند که کنترل فرآیند تنها برای حفظ میانگین در نزدیکی‌های خط مرکزی می‌باشد. این برداشت غلط باعث می‌شود تغییرات قطعه به قطعه دیده نشود.
4- نقاط خارج از حدود نادیده گرفته می‌شوند. پس از تهیه نمودار اصلی و در حین نمونه‌برداری روزمره ممکن است نقطه‌ای خارج از حدود کنترل واقع شود و مسئولین مربوطه بی‌تفاوت از کنار آن بگذرند، بهانه‌های معمول آنها عبارتند از:
a) من چند قطعه بعدی را چک کردم و آنها همگی ok بودند.
b) آن فقط یک نقطه بود و من هیچ‌وقت روی یک نقطه توجه نمی‌کنم. واضح است که در این موارد، مفهوم ظریف دلایل انتصابی نادیده گرفته شده است.
5- توجه خیلی کمی به وضعیت خارج از کنترل بودن فرآیند هنگامیکه منحنی در داخل حدود کنترل قرار دارد، می‌شود. اغلب اوقات یک برداشت عمومی غلط وجود دارد و آن اینکه یک فرآیند تنها هنگامی خارج از کنترل است که نقطه‌ای خارج از حدود کنترل واقع شود. در واقع چندین وضعیت هست که دلالت بر خارج از کنترل بودن فرآیند دارند و یکی از آنها این است که نقطه‌ای خارج از حدود کنترل واقع شود. برخی از آنها عبارتند از: روندهای غیر منتظره، تغییرات و نوسانات غیر منتظره، وجود چند نقطه پشت سر هم در یک طرف خط مرکزی، وجود چند نقطه نزدیک و چسبیده به خط مرکزی و...
6- نمودارها کامل شده اما به ندرت مورد تجزیه و تحلیل واقع می‌شوند. این امر به شناخت و درک مدیریت از SPC و مسئولیت آن مربوط می‌شود. اگر نمودارهای SPC تنها برای ثبت و یا راضی کردن ممیزین استفاده شود، یک خسران فاحش و عظیم بخاطر عدم استفاده از داده‌های با پتانسیل ارزشی بالا که می‌بایستی بعنوان بخشی از فرآیند بهبود مورد استفاده قرار گیرند، متحمل می‌شویم.
7- SPC آموزش داده می‌شود بودن در نظر گرفتن زمانبندی اجرای آن. واضح است که آموزش هزینه‌بر می‌باشد، لذا لازم است پس از آموزش SPC، این ابزار در هر جای ممکن اجرا شود چرا که بدون پیاده سازی SPC، فواید بالقوه آن عاید سازمان نخواهد شد و دانش کسب شده نیز اگر تماماً فراموش نشود، بیشتر آن چنین خواهد شد.
8- SPC بکار گرفته می‌شود اما برای اندازه‌گیری ویژگیها و پارامترهای غلط، یا اینکه ویژگیها و پارامترها درست انتخاب می‌شوند ولی محل (ایستگاه) اشتباه است. این امر منجر به گرفتن نتایج اشتباه و ارسال پیامهای غلط به اپراتور می‌شود. این موضوع بیانگر این است که SPC و یا فرآیند به خوبی شناخته نشده است.
9- ادغام بیش از یک فرآیند در یک نمودار. این اتفاق معمولاً روی ماشین‌ها و یا ایستگاههای چند وضعیته رخ می‌دهد. یک ماشین یا یک ایستگاه ممکن است عملیات مختلف را انجام دهد (هر چند در زمانهای مختلف) اما باید توجه داشت که هر نمودار برای یک عملیات جداگانه تهیه می‌شود.
10-حدود کنترلی مرکز بازنگری و تعدیل نمی‌شوند. این اشتباه نیز به‌اندازه تعدیل زیادی حدود کنترل، غیرقابل قبول است. فرآیند تغییر می‌کند و این تغییرات می‌بایستی نظارت شده، مورد توجه قرار گرفته و اثرات آنها ارزیابی گردد. توجه به این تغییرات و ارزیابی آنها می‌بایستی توسط شخصی صورت گیرد که از معلومات کافی در زمینه SPC برخوردار است. به‌واسطه این تغییرات ممکن است نمودارهایی اضافه یا حذف شود و یا نحوه نمونه‌گیری تغییر کند.
11-استفاده از نمودار SPC بدون حدود کنترلی. این کار تنها نگهداری نتایج است و تنها زمانی پذیرفته است که در ابتدای مسیر پیاده‌سازی SPC و فقط مشغول جمع‌آوری داده‌ها باشیم. بهرحال چنانچه مدیریت معتقد باشد که این یک راه کافی و قابل پذیرش برای استفاده از آمار است، ایشان نکته اصلی را بکلی فراموش کرده‌اند.
12- بعد از تعیین محصول و ویژگیهای آن، حدود کنترل سریعاً رسم می‌شود. این یک خطای خیلی عمومی است که معمولاً با یک ایده ظاهراً خوب انجام می‌شود. ایده این است که مقدار هدف یک ویژگی در داخل یک محدوده با تولورانس مشخص گنجانده شود. این موضوع مفهوم SPC در رابطه با کنترل توانایی و قابلیت واقعی فرآیند (نه خواسته ما) را نادیده می‌گیرد.
13- اقدامات اصلاحی ثبت نشده و مورد توجه قرار نمی‌گیرند. این یک اشتباه فاحش و بسیار زیان‌آور است چرا که با این کار تمام دانشی که منجر به حل یک مشکل شده است را از دست می‌دهیم. تمام پرسنل درگیر کار می‌توانند به نوعی از این اقدامات انجام شده استفاده مفید کنند. بهتر است انواع دلایل و اقدامات اصلاحی مربوطه کد شده، تحلیل‌های لازم بعمل آید و در صورت بروز مسائل مشابه و یا برخی مشکلات که ممکن است هر از چند گاهی رخ دهد مورد استفاده واقع شود.
14- نمودار متناسب با فرآیند یا ویژگی انتخاب نمی‌شود. انتخاب نادرست نوع نمودار نیز ناشی از دانش ناکافی در زمینه SPC می‌باشد. برای جلوگیری از وقوع این اشتباه بهتر است قبل از هر چیز، انواع نمودارهای SPC و موارد کاربرد هرکدام مجدداً مورد مطالعه دقیق قرار گرفته و مناسبترین نمودار برای ویژگی مورد نظر محصول و فرآیند مربوطه انتخاب گردد.
a) بهبود فرآیند قابل تأیید و تصدیق باشد.
b) ورودیها تغییر کرده و این تغییر در توانایی و قابلیت فرآیند تأثیر بگذارد (این موضوع با محاسبه CPK مشخص می‌شود.)
2- حدود کنترلی به درستی تعیین نمی‌شود. گاهی اوقات حدود کنترل که در واقع مرزهای بحرانی و تصمیم‌گیری در نمودارهای SPC می‌باشند، به درستی تعیین نمی‌شود. این اشتباه می‌تواند چند دلیل داشته باشد:
a) تنظیم حدود کنترل بصورت اختیاری با مقادیر از پیش تعیین شده. مثلاً در یک واحد تولیدی یک حداکثر مشخصی را برای طول (یا مشخصه دیگر) قطعه‌ای در نظر دارند لذا ممکن است آن حداکثر را بعنوان حد بالای نمودار SPC طول آن قطعه در نظر بگیرد (بدون محاسبه).
b) قصور در استفاده از داده‌های کافی جهت تعیین حدود.
c) تنظیم حدود جهت دستیابی به مقدار هدف دلخواه و یا احتمالاً متناسب با اهداف تعیین شده سازمان.
3- نمودار دامنه استفاده نمی‌شود. اکثر افراد بر این باور غلط‌اند که کنترل فرآیند تنها برای حفظ میانگین در نزدیکی‌های خط مرکزی می‌باشد. این برداشت غلط باعث می‌شود تغییرات قطعه به قطعه دیده نشود.
4- نقاط خارج از حدود نادیده گرفته می‌شوند. پس از تهیه نمودار اصلی و در حین نمونه‌برداری روزمره ممکن است نقطه‌ای خارج از حدود کنترل واقع شود و مسئولین مربوطه بی‌تفاوت از کنار آن بگذرند، بهانه‌های معمول آنها عبارتند از:
a) من چند قطعه بعدی را چک کردم و آنها همگی ok بودند.
b) آن فقط یک نقطه بود و من هیچ‌وقت روی یک نقطه توجه نمی‌کنم. واضح است که در این موارد، مفهوم ظریف دلایل انتصابی نادیده گرفته شده است.
5- توجه خیلی کمی به وضعیت خارج از کنترل بودن فرآیند هنگامیکه منحنی در داخل حدود کنترل قرار دارد، می‌شود. اغلب اوقات یک برداشت عمومی غلط وجود دارد و آن اینکه یک فرآیند تنها هنگامی خارج از کنترل است که نقطه‌ای خارج از حدود کنترل واقع شود. در واقع چندین وضعیت هست که دلالت بر خارج از کنترل بودن فرآیند دارند و یکی از آنها این است که نقطه‌ای خارج از حدود کنترل واقع شود. برخی از آنها عبارتند از: روندهای غیر منتظره، تغییرات و نوسانات غیر منتظره، وجود چند نقطه پشت سر هم در یک طرف خط مرکزی، وجود چند نقطه نزدیک و چسبیده به خط مرکزی و...
6- نمودارها کامل شده اما به ندرت مورد تجزیه و تحلیل واقع می‌شوند. این امر به شناخت و درک مدیریت از SPC و مسئولیت آن مربوط می‌شود. اگر نمودارهای SPC تنها برای ثبت و یا راضی کردن ممیزین استفاده شود، یک خسران فاحش و عظیم بخاطر عدم استفاده از داده‌های با پتانسیل ارزشی بالا که می‌بایستی بعنوان بخشی از فرآیند بهبود مورد استفاده قرار گیرند، متحمل می‌شویم.
7- SPC آموزش داده می‌شود بودن در نظر گرفتن زمانبندی اجرای آن. واضح است که آموزش هزینه‌بر می‌باشد، لذا لازم است پس از آموزش SPC، این ابزار در هر جای ممکن اجرا شود چرا که بدون پیاده سازی SPC، فواید بالقوه آن عاید سازمان نخواهد شد و دانش کسب شده نیز اگر تماماً فراموش نشود، بیشتر آن چنین خواهد شد.
8- SPC بکار گرفته می‌شود اما برای اندازه‌گیری ویژگیها و پارامترهای غلط، یا اینکه ویژگیها و پارامترها درست انتخاب می‌شوند ولی محل (ایستگاه) اشتباه است. این امر منجر به گرفتن نتایج اشتباه و ارسال پیامهای غلط به اپراتور می‌شود. این موضوع بیانگر این است که SPC و یا فرآیند به خوبی شناخته نشده است.
9- ادغام بیش از یک فرآیند در یک نمودار. این اتفاق معمولاً روی ماشین‌ها و یا ایستگاههای چند وضعیته رخ می‌دهد. یک ماشین یا یک ایستگاه ممکن است عملیات مختلف را انجام دهد (هر چند در زمانهای مختلف) اما باید توجه داشت که هر نمودار برای یک عملیات جداگانه تهیه می‌شود.
10-حدود کنترلی مرکز بازنگری و تعدیل نمی‌شوند. این اشتباه نیز به‌اندازه تعدیل زیادی حدود کنترل، غیرقابل قبول است. فرآیند تغییر می‌کند و این تغییرات می‌بایستی نظارت شده، مورد توجه قرار گرفته و اثرات آنها ارزیابی گردد. توجه به این تغییرات و ارزیابی آنها می‌بایستی توسط شخصی صورت گیرد که از معلومات کافی در زمینه SPC برخوردار است. به‌واسطه این تغییرات ممکن است نمودارهایی اضافه یا حذف شود و یا نحوه نمونه‌گیری تغییر کند.
11-استفاده از نمودار SPC بدون حدود کنترلی. این کار تنها نگهداری نتایج است و تنها زمانی پذیرفته است که در ابتدای مسیر پیاده‌سازی SPC و فقط مشغول جمع‌آوری داده‌ها باشیم. بهرحال چنانچه مدیریت معتقد باشد که این یک راه کافی و قابل پذیرش برای استفاده از آمار است، ایشان نکته اصلی را بکلی فراموش کرده‌اند.
12- بعد از تعیین محصول و ویژگیهای آن، حدود کنترل سریعاً رسم می‌شود. این یک خطای خیلی عمومی است که معمولاً با یک ایده ظاهراً خوب انجام می‌شود. ایده این است که مقدار هدف یک ویژگی در داخل یک محدوده با تولورانس مشخص گنجانده شود. این موضوع مفهوم SPC در رابطه با کنترل توانایی و قابلیت واقعی فرآیند (نه خواسته ما) را نادیده می‌گیرد.
13- اقدامات اصلاحی ثبت نشده و مورد توجه قرار نمی‌گیرند. این یک اشتباه فاحش و بسیار زیان‌آور است چرا که با این کار تمام دانشی که منجر به حل یک مشکل شده است را از دست می‌دهیم. تمام پرسنل درگیر کار می‌توانند به نوعی از این اقدامات انجام شده استفاده مفید کنند. بهتر است انواع دلایل و اقدامات اصلاحی مربوطه کد شده، تحلیل‌های لازم بعمل آید و در صورت بروز مسائل مشابه و یا برخی مشکلات که ممکن است هر از چند گاهی رخ دهد مورد استفاده واقع شود.
14- نمودار متناسب با فرآیند یا ویژگی انتخاب نمی‌شود. انتخاب نادرست نوع نمودار نیز ناشی از دانش ناکافی در زمینه SPC می‌باشد. برای جلوگیری از وقوع این اشتباه بهتر است قبل از هر چیز، انواع نمودارهای SPC و موارد کاربرد هرکدام مجدداً مورد مطالعه دقیق قرار گرفته و مناسبترین نمودار برای ویژگی مورد نظر محصول و فرآیند مربوطه انتخاب گردد.
